„Wolontariusze stanowią tylko około 18 proc. społeczeństwa, znacznie więcej, bo 52 proc. Polaków angażuje się w działania filantropijne, wspierając zarówno finansowo, jak i rzeczowo różnego rodzaju organizacje. Są to przede wszystkim Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy (37 proc.), która kupuje sprzęt medyczny dla szpitali oraz organizacje zajmujące się pomocą dla dzieci, osób najuboższych i bezdomnych (18 proc.). Na dalszych miejscach plasuje się pomoc humanitarna i ochrona środowiska, w ogonie pozostaje działalność artystyczna czy sportowa” – mówi dr Helena Chmielewska-Szlajfer, socjolog z Akademi Leona Koźmińskiego w rozmowie z Magdaleną Koźmalą.

B&P: Z jakich powodów pomagamy najczęściej?

Główną motywacją jest chęć bycia użytecznym oraz poczucie, że pomaganie samo w sobie jest wartością. Co więcej, sporo wolontariuszy czerpie z tego działania przyjemność, a aktywność tego rodzaju wzbudza nie tylko sympatię, ale i szacunek, co pozwala również nawiązywać kontakty.

B&P: Jaka działalność cieszy się największą empatią i zainteresowaniem?

Wolontariusze najczęściej zajmują się pomocą charytatywną, a także ochroną zdrowia, udzielają się również w organizacjach religijnych, wspierają edukację i zajmują się zwierzętami. Wśród wolontariuszy nie ma specjalnych różnic ze względu na płeć, natomiast nierzadko to osoby młode, dobrze wykształcone i nieźle zarabiające.

Jednocześnie, mimo że wolontariusze stanowią tylko około 18 proc. społeczeństwa, znacznie więcej, bo 52 proc. Polaków angażuje się w działania filantropijne, wspierając zarówno finansowo, jak i rzeczowo różnego rodzaju organizacje. Są to przede wszystkim Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy (37 proc.), która kupuje sprzęt medyczny dla szpitali oraz organizacje zajmujące się pomocą dla dzieci, osób najuboższych i bezdomnych (18 proc.). Na dalszych miejscach plasuje się pomoc humanitarna i ochrona środowiska, w ogonie pozostaje działalność artystyczna czy sportowa.

B&P: Jak wyglądamy na tle innych państw jeżeli chodzi o liczbę organizacji pomocowych?

Obecnie w Polsce jest zarejestrowanych ponad 22 tys. fundacji i pięć razy tyle, bo ponad 112 tys. stowarzyszeń. W liczbach bezwzględnych plasujemy się w europejskiej czołówce, za Niemcami. Natomiast biorąc pod uwagę liczbę tego rodzaju organizacji w przeliczeniu na 100 tys. mieszkańców, w Szwajcarii i Szwecji jest ich około cztery razy więcej niż w Polsce, a wynik Polski jest podobny do wyniku Holandii.

B&P: Kto jest najbardziej potrzebujący w Polsce? Czy możemy w ogóle używać pojęcia mniej lub bardziej potrzebujący?

Najczęściej, kiedy mowa jest o najbardziej potrzebujących, dotyczy to osób dotkniętych skrajnym ubóstwem, Główny Urząd Statystyczny stosuje kategorię „minimum egzystencji”, środków niezbędnych do biologicznego przeżycia, czyli dachu nad głową i pożywienia. Jednocześnie statystyki wskazują, że Polacy najchętniej wspierają różne formy pomocy medycznej, jak na przykład WOŚP.

6. Ostatnio wiele gwiazd angażuje się społecznie. Czy ma to przełożenie na zaangażowanie społeczne? Czy w jakiś sposób staramy się podążać za osobami publicznymi?

Zdania na temat działalności filantropijnej gwiazd są podzielone. Z jednej strony, dzięki swojej sławie zwracają uwagę innych na różnego rodzaju problemy, czasem też sami wspierają finansowo działania charytatywne. Z drugiej strony, od wielu lat powtarzają się zarzuty, że zaangażowanie społeczne gwiazd jest wyrywkowe, krótkotrwale i nie służy długofalowej poprawie sytuacji osób potrzebujących.

B&P: A wolontariat pracowniczy, to bardziej forma motywacji zespołu czy raczej PR firmy? 

Tego typu działania zawsze mają sens, o ile nie jest to przysłowiowy kwiatek do kożucha – jeżeli firma eksploatuje pracowników, środowisko, stosuje nieuczciwe praktyki, wolontariat pracowniczy to hipokryzja. Niemniej, pojawia się coraz więcej firm zbudowanych na zasadzie społecznej odpowiedzialności biznesu – przekazują część zysków na szlachetne cele, współpracują z lokalnymi społecznościami, dbają o środowisko, itd.

B&P: I na koniec – czy myśli Pani, że do pomagania się dorasta/dojrzewa?

Sądzę, że każdy moment jest dobry, by zacząć pomagać.

B&P: Dziękuję za rozmowę

Zobacz także: „Czy działalność społeczna to nasza moralna powinność?”

Źródła raportów: ngo.pl, fdnweb.org, Photo by Annie Spratt on Unsplash